Κατάσταση εξέγερσης στη Χιλή
Κείμενο σε ηχητικό αρχείο (κλικ)
Μετάφραση/ηχογράφηση/διάθεση: Ραδιοζώνες Ανατρεπτικής Έκφρασης – 93.8FM
26 Οκτωβρίου, 2019
Η Χιλή περνάει από τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες μετά την επιστροφή της στη “δημοκρατία”. Παρότι η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευση της κυκλοφορίας σε αρκετές πόλεις της χώρας, η Χιλή δήλωσε κατάσταση εξέγερσης.
Όλα ξεκίνησαν στο Σαντιάγο στις 14 Οκτωβρίου ως διαμαρτυρία μαθητών γυμνασίου και λυκείου, οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να σταματήσουν να πληρώνουν εισιτήρια στο μετρό, ως απάντηση στην πρόσφατη αύξηση της τιμής τους. Αυτή η αντίδραση, η οποία από νομικής πλευράς δεν αποτελεί καν πταίσμα, αντιμετώπισε άγρια καταστολή και παρόμοια περιστατικά συνέβησαν τις επόμενες τρεις ημέρες. Στις 18 Οκτωβρίου οι διαδηλωτές πυροβολήθηκαν στο Εστασιόν Σεντράλ (Estación Central), έναν από τους κεντρικούς σταθμούς του μετρό.
Η υπερβολική βία ήταν σίγουρα η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Μια διαμαρτυρία που ξεκίνησε ειρηνικά μετατράπηκε σε λαϊκή εξέγερση που αντιμετωπίζει καταστολή και ανεύθυνες και ακατάλληλες δηλώσεις από τα υπουργεία μεταφορών και οικονομίας. Πλέον δεν ήταν μόνο μαθητές γυμνασίου και λυκείου που δεν πλήρωναν αλλά και μετανάστες, εργαζόμενοι, ηλικιωμένοι και οικογένειες που συντάχθηκαν με τους φοιτητές και διαδήλωσαν σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας.
Μετά το κλείσιμο ορισμένων γραμμών του μετρό ενώ συνεχίζονταν οι διαδηλώσεις στους δρόμους της πρωτεύουσας, στις 19 Οκτωβρίου τα μεσάνυχτα, ο Σεμπαστιάν Πινιέρα (Sebastian Piñera) κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Σαντιάγκο και έχρισε τον στρατηγό Ιτουριάγα (Iturriaga) ως αρχηγό εθνικής άμυνας, συγγενή ενός πρώην DINA (της μυστικής αστυνομίας της Χιλής στη δικτατορία του Πινοσέτ), ο οποίος ανέπτυξε στρατό στους δρόμους.
Για πρώτη φορά από το 1987 – τα τελευταία χρόνια δικτατορίας – χιλιάδες στρατιώτες γέμισαν τους δρόμους του Σαντιάγκο. Εκείνη τη νύχτα περίπου 70 σταθμοί μετρό καίγονταν στην πρωτεύουσα, ενώ λεηλατήθηκαν μερικά καταστήματα λιανικής και σούπερ μάρκετ. Η αναταραχή δεν οφείλεται πλέον στην αύξηση του εισιτηρίου του μετρό, αλλά στις αδικίες του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και της στρατιωτικοποίησης του Σαντιάγο. Κατά συνέπεια, οι άνθρωποι γέμισαν τους δρόμους της πρωτεύουσας και αρκετών πόλεων της χώρας.
Μια μέρα μετά, η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις περιοχές Βαλπαράισο (Valparaiso) και Μπιομπίο (Biobío) υπό τον έλεγχο του ναυτικού. Ταυτόχρονα, ο Πινιέρα ανακοίνωσε την απαγόρευση κυκλοφορίας σε έξι ακόμη πόλεις με απαγόρευση κυκλοφορίας και απαγόρευση συγκέντρωσης για συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.
Η απαγόρευση της κυκλοφορίας αψηφήθηκε μαζικά σε πολλές πόλεις. Οι άνθρωποι έρχονται με τις κατσαρόλες τους και στήνουν οδοφράγματα, αντιμετωπίζοντας βίαια καταστολή, ενώ όλο και περισσότερες πόλεις σε όλη την επικράτεια εντάσσονται στη διαμαρτυρία. Η καταστολή χαρακτηρίζεται από αδιάκριτους πυροβολισμούς και ξυλοδαρμούς, δακρυγόνα, τεθωρακισμένα αυτοκίνητα και τανκς στους δρόμους, βασανιστήρια τους συλληφθέντες, εξαφανίσεις ανθρώπων και δολοφονίες. Αυτά τα γεγονότα δεν καλύπτονται με λεπτομέρεια από τα επίσημα μέσα ενημέρωσης.
Ο αποκλεισμός της επικοινωνίας στη Χιλή
Ενώ τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες για να αναφέρουν τις κοινωνικές διαμαρτυρίες στους δρόμους και περιστατικά κατάχρησης εξουσίας, τα επίσημα μέσα μαζικής ενημέρωσης επικεντρώνονται στις καταστροφές ιδιωτικής περιουσίας, την τρομοκρατία των πολιτών και δικαιολογούν την παρουσία ενόπλων δυνάμεων στους δρόμους, κρύβοντας τους πραγματικούς λόγους της αναταραχής.
Στις 24 Οκτωβρίου, καταγράφηκαν 18 δολοφονίες από μπάτσους, 2.686 άτομα συνελήφθησαν και 584 τραυματίστηκαν, εκ των οποίων οι 245 τραυματίστηκαν από σφαίρες με βάση τις πληροφορίες που συγκέντρωσε το Έθνικό Ινστιτούτο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (INDH, σύμφωνα με το όνομά του στα Ισπανικά). Εκτός αυτού υπάρχουν αναφορές για ξεγύμνωμα ανθρώπων από μπάτσους, σωματική και ψυχολογική κακοποίηση και καθυστερήσεις στην μετάβαση ανθρώπων σε αστυνομικούς σταθμούς.
Τουλάχιστον 9 άτομα ξεγυμνώθηκαν σε διάφορες διαδικασίες της αστυνομίας. Οι κρατούμενοι παραπονέθηκαν για υπερβολική χρήση βίας κατά τη σύλληψη, παρενόχληση σε παιδιά, βασανιστήρια και σεξουαλική παρενόχληση, μεταξύ άλλων παραβιάσεων. Η υπόθεση βρίσκεται εν εξελίξει.
Οι λόγοι της κοινωνικής αναταραχής
Σήμερα, οι διαμαρτυρίες επικεντρώνονται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι χιλιανοί στην καθημερινή τους ζωή λόγω της ιδιωτικοποίησης του συνταξιοδοτικου συστήματος, των δρόμων, του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και του νερού. Σαν να μην έφτανε αυτό, υπάρχει έντονη αντίθεση ανάμεσα στο υψηλό κόστου ζωής και των χαμηλών μισθών. Εκτιμάται ότι το 70% των ανθρώπων αμοίβεται με λιγότερα από 770 δολάρια το μήνα και 11 εκατομμύρια Χιλιανοί (από 18 εκατομμύρια συνολικά) είναι χρεωμένοι σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Σολ (Fundación Sol).
Οι αυτόχθονες της χώρας επίσης υποφέρουν από αυτά τα μέτρα, πράγμα για το οποίο διαμαρτύρονται εδώ και δεκαετίες. Το κράτος αντέδρασε με στρατιωτικοποίηση απέναντι στους Μαπούτσε (Mapuche) τόσο από τις αριστερές, όσο και από τις δεξιές κυβερνήσεις, πάνω στο θέμα του σφετερισμού των εδαφών τους. Η κυβέρνηση Πινιέρα είναι υπεύθυνη για την πόλωση της σύγκρουσης του κράτους με τους Μαπούτσε, η οποία από το 2017 ξεκίνησε με μια αστυνομική εξάσκηση γνωστή ως “Comando Jungla”, δηλαδή ειδικά στρατεύματα δυνάμεων του Καραμπινιέρος (Carabineros) που είχαν εκπαιδευτεί στην Κολομβία. Είναι ένοχοι για τη δολοφονία του Καμίλο Κατριγιάνκα (Camilo Catrillanca), ενός κοινού Μαπούτσε, τον Νοέμβριο του 2018.
Ένα άλλο σημαντικό αίτημα στη Χιλή είναι να εγγυηθεί το δικαίωμα σε μια “ελεύθερη, δημόσια και ποιοτική” εκπαίδευση. Αυτό ήταν μέρος της δημόσιας ατζέντας μετά τις μεγάλες διαμαρτυρίες των μαθητών και φοιτητών το 2006 και το 2011. Οι φοιτητές αντιμετωπίστηκαν από τον Piñera με την κρατική τρομοκρατία του σχεδίου Αουλα Σεγκούρα (Aula Segura). Μαζί με αυτό, το Εθνικό Ινστιτούτο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έγινε μάρτυρας σε απαγωγές μαθητών γυμνασίου και λυκείου μέσα από τις σχολικές τάξεις από την αστυνομία, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις μπήκε στα σχολεία με τη χρήση δακρυγόνων.
Αντιμετωπίζουμε τις συνέπειες πολλών ετών καταστολής και μιας αυξανόμενης κοινωνικής οργάνωσης ενάντια στα μέτρα που έλαβε το κράτος και το νεοφιλελεύθερο εξορυκτικό μοντέλο που αναπτύχθηκε από την κυρίαρχη πολιτική και οικονομική τάξη. Για παράδειγμα, πριν από μερικές εβδομάδες η γερουσία ενέκρινε τη Διατλαντική συμφωνία TPP-11. Ας θυμηθούμε ότι τον Νοέμβριο αυτού του έτους, η χώρα θα φιλοξενήσει τη Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών COP-25 και ταυτόχρονα την APEC (Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού). Για αυτές τις διοργανώσεις, οι πρόεδροι από όλο τον κόσμο (ΗΠΑ, Βραζιλία, Αργεντινή κ.λπ.) στοχεύουν να έρθουν στη Χιλή.
Εκτός από όλους τους προηγούμενους λόγους που υπογραμμίσαμε, πρέπει να αναφέρουμε ότι το αυξανόμενο φεμινιστικό κίνημα παρουσίασε επίσης τα αιτήματά του όπως η ελεύθερη άμβλωση και ο τερματισμός της καταπιεστικής σεξουαλικής και αναπαραγωγικής πολιτικής. Επιπλέον ζητείται το δικαίωμα στη στέγαση, ένας νέος μεταναστευτικός νόμος, ένας νόμος των μέσων μαζικής ενημέρωσης με φεμινιστική προοπτική και το τέλος του εξωρυκτισμού.
Αυτό-δικτατορία του Piñera
Σήμερα στη Χιλή αντιμετωπίζουμε μια κοινωνία που ξεκινάει από τις διαμαρτυρίες με τις κατσαρόλες (cacerolazos), τα οδοφράγματα, την αλληλεγγύη και την οργάνωση. Ωστόσο, ταυτόχρονα αντιμετωπίζουμε μια δεξιά κυβέρνηση που σβήνει τη φωτιά με βενζίνη, προκαλώντας χάος προσπαθώντας να δικαιολογήσει τη στρατιωτική παρουσία στους δρόμους. Κάποιοι μιλούν για μια δικτατορία του Πινιέρα και του στρατού που θα φέρει πίσω τη δικτατορία, από την οποία η Χιλή ήταν ελευθερώθηκε μόλις πριν από τρεις δεκαετίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα θέλαμε να περιγράψουμε ότι στις 10 του μηνός του περασμένου Οκτωβρίου στη νότια πόλη Βικτόρια στην περιοχή Αραουκανία (Araucanía), ένα δεξιό κόμμα που ονομάζεται ΑΠΡΑ (APRA) κόβει την κυκλοφορία των οδών με την υποστήριξη και τη βοήθεια των οδηγών φορτηγών, ζητώντας την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη Χιλή, κάτι αδιανόητο πριν από μερικές ημέρες.
Στη Χιλή η κατάσταση είναι συγκεχυμένη και πολλά βίντεο και εικόνες που έχουν ληφθεί από πολίτες, δείχνουν ότι οι στρατιωτικοί, οι αστυνομικοί και η δημοτική αστυνομία στήνει κάποια οδοφράγματα, βάζει φωτιά σε εμπορικά κέντρα και λεηλατεί σε διάφορες πόλεις. Θέλουμε να ειδοποιήσουμε όλους όσους μας (ακούν) διαβάζουν, να δώσουν προσοχή στο τι μπορεί να συμβεί στην επικράτεια της Χιλής τις επόμενες μέρες.
Η αντίδραση της χιλιανής πολιτικής τάξης
Η κυβέρνηση ανακάλεσε την αύξηση του εισιτηρίου στο Σαντιάγκο, υπερβαίνοντας το κύριο σημείο της απεργίας. Το εισιτήριο όμως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου που οδήγησε στις διαμαρτυρίες. Ωστόσο, το νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό σύστημα, που κληρονομήθηκε από τη δικτατορία του Πινοσέτ, αντιμετωπίζει σήμερα μια επικείμενη κρίση. Το σύστημα αυτό βασίζεται στο ελεύθερο εμπόριο φυσικών πόρων όπως το νερό και στην ιδιωτικοποίηση όλων αυτών που πρέπει να θεωρούνται ως βασικά δικαιώματα που παρέχονται από το κράτος, προκαλώντας κοινωνικά ζητήματα που καμία από τις «δημοκρατικές» κυβερνήσεις δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει.
